Natuur en landschap 
 op boerenland (en particuliere grond)

Bij agrarisch natuur- en landschapsbeheer gaat het om natuur op boerenland. Maar wat is agrarisch natuur- en landschapsbeheer nu precies? Agrarisch natuurbeheer is een relatief nieuw begrip, maar het feit dat boeren natuur beheren is beslist niet nieuw.

Onder agrarisch natuur- en landschapsbeheer verstaat we alle maatregelen die landbouwers nemen op en rond hun bedrijf voor natuur en landschap. Als we kijken naar het landschap om ons heen zien we in feite het resultaat van eeuwenlang boerenarbeid. Eeuwenlang hebben de boeren op dezelfde manier de landbouw bedreven. Sommige planten en dieren, zoals de weidevogels, werden zelfs afhankelijk van de landbouw.

De belangrijkste functie van de landbouwgronden is veehouderij en akkerbouw. Effeciënt gebruik van deze productiegrond is onderdeel van de bedrijfsvoering van agrariërs. Een agrariër kan tijdens de werkzaamheden echter rekening houden met de natuurlijke flora en fauna op zijnland. Dit houdt bijvoorbeeld in dat hij voor een bepaalde datum zijn weilanden niet maait, dat hij rekening houdt met de nesten van weidevogels, dat slootkanten niet gemaaid worden, dat het land niet bemest wordt, poelen gegraven worden voor amfibieën, enzovoort.

Soms vergen die maatregelen extra inspanning of brengen extra kosten met zich mee. Voor deze maatregelen kan de agariër een vergoeding krijgen van de overheid. In een aantal gevallen kan de natuurbescherming en het landschapsonderhoud zorgen voor een bijkomende inkomstenbron voor het agarisch bedrijf. Andere maatregelen, bijvoorbeeld het plaatsen van nestkasten, brengen geen extra kosten met zich mee. Van het totaal aantal landbouwbedrijven in Nederland in 2011 (70.392) hadden 8.280 bedrijven een overeenkomst voor agrarisch natuur- en/of landschapsbeheer (NLB) gesloten met partijen als het toenmalige ministerie van EL&I (nu EZ), Staatsbosbeheer of Natuurmonumenten.

Paardenhouderijen, kwekerijen en andere intensieve vormen van grondgebruik spelen een rol bij natuur- en landschapsbeheer. Singels en perceelsranden zijn te integreren in de bedrijfsvoering. Er zijn diverse vormen van agrarisch natuurbeheer, waaronder weidevogelbeheer, perceelsbeheer en onderhoud en aanleg van landschapselementen.

De laatste jaren spelen ook andere grondgebruikers als particulieren een rol in natuuren landschapsbeheer. Het grondgebruik varieert van kleinschalige paardenhouderijen tot hobbyboeren. De diversiteit neemt toe en daarbij de mogelijkheden om natuur- en landschap te combineren. We nodigen particulieren in het buitengebied aan om ons te benaderen.

De anv VIJZ is actief op gebied van weidevogels, landschapsbeheer, planvorming en subsidie & gebiedscollectief.

Klik onder het tablad Agrarisch natuurbeheer (zie bovenbalk) op een van de onderstaande thema's:

• weidevogelbeheer;
• botanisch beheer;
• landschapselementen.